Periodizacija istorije

Periodizacija istorije predstavlja podjelu istorijskog procesa (koji je jedinstven) na određene vremenske cjeline. Podjela istorije na periode nastala je uglavnom iz potrebe za sistematičnijim istraživanjima i preglednijim prikazivanjima istorijskih procesa. Unutrašnji sadržaj čini jedan period karakterističnim u odnosu na raniji ili kasniji. Kriterijumi koji određuju prepoznatljivi sadržaj nekog hronološkog perioda mogu biti raznovrsni: preovladujući društveni odnosi, razvijenost ekonomije, ali i promjena načina mišljenja, komunikacije, pa i ekološke promjene. Zato postoji više periodizacija istorije čovjeka. Jedna od prihvaćenijih je podjela istorije ljudskog društva na praistoriju (ili predistoriju) i istoriju. 

Praistorija je period od početka živog svijeta do nastanka prvih država i pojave pisma, sredinom IV milenijuma p.n.e. Istorija je period od nastanka pisma i prvih država do današnjeg dana. 

Istorija se dijeli na uže periode:

  • stari vijek (od sredine IV milenijuma p.n.e. do pada Zapadnog rimskog carstva 476. godine;
  • srednji vijek (od pada Zapadnog rimskog carstva do otkrića Amerike i Novog svijeta, 1492.;
  • novi vijek (od otkrića Amerike do kraja Prvog svjetskog rata, 1918.)
  • savremeno doba (od kraja Prvog svjetskog rata do danas).
Prema drugoj periodizaciji, istorija ljudskog društva se dijeli na društveno-ekonomske formacije:
  • prvobitna zajednica, koja bi vremenski odgovarala praistorijskom periodu,
  • robovlasništvo, vremenski znatnim dijelom pripadalo starom vijeku,
  • feudalizam, vremenski bi se odnosio na srednji vijek,
  • kapitalizam, karakteristika novog vijeka,
  • socijalizam (odnosno komunizam), koji je bio odlika jednog dijela savremenog svijeta.
    Navedene periodizacije su okvirne, a njihova određenja su simbolična. Uglavnom se odnose na istoriju Evrope i Bliskog istoka. Neke zajednice stvarale su istoriju kada nigdje na svijetu nije postojalo poznato pismo, dok su druge - bez sopstvenog pisma, postojale uporedo sa nekim narodima koji su imali neki oblik pisma. 

U staroj Mesopotamiji pismo se koristilo još oko 3.000 godine p.n.e., dok su se australijski domoroci sa njim upoznali tek u XIX vijeku.

   Istoriju nekih starih civilizacija koje nisu imale pismo moguće je proučavati na osnovu arheoloških iskopavanja, pa je njihovo svrstavanje u praistorijsko razdoblje zaista uslovno.

Коментари

Постави коментар

Популарни постови са овог блога

Herodot - otac istorije

Слика
Okolnosti vladaju ljudima, ljudi ne vladaju okolnostima - Herodot, Istorija     Herodot (484 p.n.e. - 425. p.n.e.) Divovski mravi koji kopaju zlato, gnevni kralj koji naređuje da more dobije 300 šiba i delfin koji spašava čuvenog pjesnika od davljenja - ovo su samo neke od priča iz Istorije od Herodota, antičkog pisca iz V vijeka p.n.e. Možda se svi događaji iz teksta i nisu desili baš onako kako je Herodot izvjestio o njima, ali ovo djelo je bilo revolucionarno zbog načina na koji je bilježio prošlost.  Prije Herodota, prošlost je dokumentovana kao spisak događaja s malo ili nimalo truda da se objasne njihovi uzroci mimo prihvatanja stvari kao volje bogova. Herodot je želio dublje, racionalnije razumjevanje, pa je usvojio novi pristup: gledanje na događaje s obje strane kako bi razumio njihove razloge.  Iako je bio Grk, njegova domovina Halikarnas je bila dio Persijskog carstva. Odrastao je tokom niza ratova između moćnih Persijanaca i slabijih Grka, a odlučio je da...
Прикажи све

Vrijeme i kalendar

Слика
U starom vijeku godina se računala na sasvim drugi način. Prije Rimljana ne samo da nije bio razvijen kalendar kakav poznajemo, nego nisu postojali ni dani u nedjelji, pa čak ni sati nisu bili jednaki tokom cijele godine. Koristilo se takozvano  temporalno vrijeme , a dužina sata je zavisila od dužine obdanice.  Tek je u XIV i XV vijeku prihvaćeno ekvinocionalno vrijeme po kome je dužina jednog sata ista tokom cijele godine, određena kao dvanaesti dio dužine obdanice na datum proljećne ravnodnevice. Kako je tekla evolucija kalendara? Egipatski kalendar   Egipćani su prvi napravili kalendar u kome se vrijeme mjerilo pomoću godina. Za godinu dana Zemlja obiđe krug oko Sunca, a pošto sa novom godinom prirodan ciklus promjena godišnjih doba uvijek kreće iz početka, godina je najlogičnija mjera za vrijeme na Zemlji.      Kao i svi istočnjački narodi, Egipćani su isprva koristili lunarni kalendar , baziran na mijenama Mjeseca. Vreme se u Egiptu isprva računalo od...
Прикажи све